
Giresun’un Tirebolu ilçesinde 80’li yıllara kadar izleyicilere hizmet veren sinema salonları, kültürel hayatın merkezleri olarak hatırlanıyor. O günlerden geriye kapalı ve açık sinemalarda gösterilen filmler ve unutulmaz anılar kaldı.
Giresun’un köklü geçmişe sahip sinema kültürü Giresun Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Mehtap Özsoy’un çalışmalarıyla ortaya çıktı. Özsoy’a göre, 19. Yüzyıl Osmanlı’sında modernleşme bağlamında eğitim, ticaret ve yönetim gibi alanlarda önemli dönüşümler yaşandı. Kamusal alanda yaşanan yeniliklerle birlikte Giresun’da da gazete, tiyatro ve sinema gibi alanlardaki üretimlere yoğun bir ilgi gösterildi.
Köklü bir seyir kültürüne sahip olan Giresun, sadece il merkezinde değil, ilçelerinde de modernleşme dinamiklerini sinema ile inşa etmeye başladı. Bunlardan birisi de üç sinemalı Tirebolu ilçesi…İlin kültürel ve tarihi dokusunu yansıtan önemli bir yerleşim yerlerinden biri olan ilçe, 20. Yüzyılın ortalarında sinema ile büyük bir popülerlik kazandı. İlçede yer alan sinema salonları, o dönemin sosyal hayatında önemli bir yere sahip oldu.
SİNEMA GÜNLERİNİ YAŞAYANLAR ANLATIYOR
Domaç ve Bektaş ailelerine ait kapalı ve açık olarak toplamda üç sinema mekanına sahip olan Tirebolu’da; Kışlık olan İpek sinemasının binası hala duruyor, ancak depo olarak kullanılıyor. 1947 yılında inşaatına başlanan İpek sinemasının 1949 yılında açılışı yapılmış. Sinemanın kurucusu Ali Bektaş ve kardeşi Hasan Bektaş, filmleri İstanbul ve Samsun’dan satın alma yöntemi ile getirerek gösterime sunmuşlar. 1982 yılına kadar sinemayı işletmişler.
Bunları anlatan Hasan Bektaş’ın torunu Alihan Bektaş, İpek Sineması’nın, ilçede sinema kültürünün bitmesi ve buna bağlı olarak izleyici eksikliği nedeniyle 1982 yılında kapandığını dile getirdi. Yazlık sinemanın (Harşit Sineması) yerine bina yapıldıını söyleyen Bektaş, 650 kişilik, balkonlu, kışlık binanın etkisiz olarak durduğunu ve depo olarak kullanıldığını belirtti.
Bektaş, “Kültürel yapısı yüksek olan Tirebolu halkı için sinemanın ilçe tarihinde çok kıymetli bir yeri vardı. Ama o dönemde yaşanan siyasi olaylar ve 12 Eylül darbe ortamının da sinema kültürüne etkilemesi, dönemin sinemacıları üzerinde yaşanan baskılar sinema sektörüne olumsuz etkiledi” dedi.

Ali Kuruca ve Gökçe Baydar’ın görüşmesinden bir kare
Fotomuhabir: Şilan Azkaç
Tirebolu’nun sinema kültürünü anlatan esnaf Ali Kuruca ise, sinemaların 1965 ve 1970’li yıllar arasında çok aktif olduğunu söyledi. Çocukluk yıllarında sürekli sinemaya gittiğini, kendizi için bunun vazgeçilmez bir etkinliği olduğunu ifade eden Kuruca “Çok güzel yabancı filmler gelirdi. Özellikle kovboy filmleri ağırlıktaydı. Herkes sinemaya karşı ilgiliydi. Adeta sinemaya gitmemek bir suçtu” diye konuştu.
Farklı dönemlerde işletmeye açılan Tirebolu’nun sinemaları; İpek Sineması, Yazlık Sinema (Harşit) ve Renk Sineması’nı ve filmleri çok iyi hatırladığını dile getiren Ali Kuruca,” Renk sineması için başka il ve ilçelerden izleyicilerin gelirdi ve genelde orada pahallı filmler gösterilirdi” dedi.
İPEK SİNEMASI KORUNSUN

O dönemde yaşayanların ortak görüşü: Sürekli yeni filmlerin oynatıldığı ve büyük bir ilgiye sahip olan Tirebolu’nun sinema kültürü, radyonun gelişmesi ve evlerde televizyonun olmaya başladığı dönemle sona ermiş.
Günümüzde Giresun ilinde sinema kültürü yok denecek kadar az, ancak hala halk arasında eski günler sıkça konuşuluyor ve anılarda yaşatılıyor.
Son yıllarda düzenlenen “Giresun film festivali” gibi etkinlikler, sinema kültürünü yeniden canlandırmak adına önemli bir adım olarak görülüyor. Giresun’da sinema kültürüne dair daha fazla farkındalık yaratmak, hem bölge halkını hem de sinema severleri bir araya getirebileceği düşünülüyor.
Tirebolu halkı o günlerden kalan İpek Sineması binasının bir müzeye dönüştürülerek korunmasını istiyor.
Muhabir: Gökçe Baydar
Editörler: Nilgün Sayar Kuruca-Ufuk Kekül