Fotoğraf: Hürriyet
Dünya edebiyatının unutulmaz isimlerinden Yaşar Kemal, 28 Şubat 2015 tarihinde organ yetmezliği nedeniyle hayata veda etti. Sadece Türk edebiyatında değil dünya edebiyatında da derin izler bırakan usta yazar, eserleriyle büyük bir etki yaratmaya devam ediyor.
Asıl adı Kemal Sadık Gökçeli olan Yaşar Kemal, 6 Ekim 1923 tarihinde Osmaniye’nin Hamite köyünde doğdu. Türk diline ve edebiyatına büyük katkılar sağlayan Yaşar Kemal, Nobel Edebiyat Ödülü’ne aday gösterilen ilk Türk yazar oldu. 1951-1963 yılları arasında Cumhuriyet Gazetesi’nde fıkra ve röportaj yazarlığı yaptı. Bu dönemde ilk öykü kitabı “Sarı Sıcak” ve kırk dile çevrilen “İnce Memed” romanını kaleme aldı.
Yaşar Kemal, röportaj yazıcılığına büyük önem verdi ve bunu edebi bir tür olarak gördü. “Röportaj Üstüne” adlı yazısında, röportajın kendisi için bir sanat dalı olduğunu belirten Yaşar Kemal, 12 yıl boyunca büyük bir tutkuyla röportaj yazarlığı yaptı. Bu işten maddi kazanç elde etmese de mesleğine duyduğu bağlılıkla devam eden Yaşar Kemal, röportajı “bal gibi edebiyat” olarak tanımlıyordu. Onun için bu, gerçek gazeteciliğin en güzel biçimiydi.
Kendi işi üzerine konuşmanın zor olduğunu belirten Yaşar Kemal, romanlarını yazarken gösterdiği hassasiyeti röportajlarında da gösterdiğini vurguladı. Onun için röportaj, insan yaşamını ve gerçeği derinlemesine yansıtan bir anlatım biçimiydi. “Kaçakçılar Arasında 25 Gün” adlı röportaj dizisi için aylarca kaçakçılarla yaşayarak onların dünyasına dahil oldu ve not almak yerine, yaşadıklarının hafızasında yer etmesini tercih etti. Bu deneyimi, yıllar sonra da unutmadığını belirten Kemal, röportajlarının hiçbiri için not almadığını, sadece yaşadığı anları dinlemeyi tercih ettiğini ifade etti.
“Haberlerin ardındaki gerçeği verecek olan tek yol röportajdır”
Röportaj yazarken not almayı bir “tuzağa” benzeten Kemal, gerçekleri yalnızca yaşayarak, insanları ve olayları bizzat deneyimleyerek yakalayabileceğini belirtirdi. Yaşar Kemal bu yaklaşımının, röportajlarının derinliğini ve samimiyetini arttırdığını vurguladı. Usta yazar, dünyanın en iyi röportaj yazarlarının büyük romancı olduklarını da belirterek Hemingway, Ehrenburg, Şolohof, Simonov ve Kessler gibi büyük isimlerle örneklendirdi.
Eserleri ve gazetecilik anlayışıyla genç nesillere ilham olan Yaşar Kemal, sözünün gücünü kullanarak toplumsal meseleleri edebiyatla harmanladı. Röportajın büyük bir yaratma olduğunu savunan Kemal, röportajların gelişimi için gazetelerin tutum değiştirmesini vurguladı. Türkiye’de güçlü bir edebiyat birikimi olsa da bu sektörün yeterince gelişemediğini belirten Yaşar Kemal, bunun nedenini Türkiye’de demokrasinin işlemeyişine bağladı. Gazetelerin ülkemizde örtülü faşizmin bir yansıması olduğunu vurgulayan Kemal yazısında, “Türkiye’de bugünkü faşizm çözülürse basınımızda da değişiklikler olacaktır. Şu günlerde tirajları tepe aşağı giden gazetelerimiz bir çıkar yol arayacaklardır. Onları kurtaracak, onları halkın, okuyucunun gözünde sevimli kılacak, gerçek insan yaşamını, olayların, haberlerin ardındaki gerçeği verecek olan tek yol röportajdır” ifadelerine yer verdi.
Bu yolda verdiği emek, Yaşar Kemal’e yirmiden fazla uluslararası ödül kazandırdı. Bunlar arasında Uluslararası Cino del Duca ödülü, Légion d’Honneur nişanı Commandeur payesi, Fransız Kültür Bakanlığı Commandeur des Arts et des Lettres nişanı, Premi Internacional Catalunya, Fransa Cumhuriyeti tarafından Légion d’Honneur Grand Officier rütbesi, Alman Kitapçılar Birliği Frankfurt Kitap Fuarı Barış Ödülü’nün de bulunduğu yirmiyi aşkın ödül, ikisi yurtdışında beşi Türkiye’de olmak üzere yedi fahri doktorluk payesi yer alıyor.
Yaşar Kemal, yalnızca yazdığı romanlarla değil röportajlarıyla da edebiyat dünyasında derin izler bıraktı. Gazeteciliği bir sanat biçimi olarak gören usta yazar hem edebiyatın hem de gerçekliğin gücünü bir araya getirerek eserlerini kaleme aldı. Ardında bıraktığı miras, onu unutulmaz kılmaya devam ediyor. Yaşar Kemal’in sözleri ve eserleri, gelecek nesiller için yol gösterici olmaya devam edecek.
Muhabir: Lalinsu Muka
Kaynak: https://roportajlik.com/yasar-kemalin-roportaj-ustune-yazisi/
