Türkiye bir deprem ülkesi ve son zamanlar da bunu en çok hissettiğimiz anları yaşıyoruz maalesef. Peki bu felaketi yaşamadan önce neler yapabilir?Evimiz, kendimiz ve ailemiz için.Sırayla sizinle neler yapmamız lazım, bu durumla nasıl başa çıkabiliriz, nasıl önlemler almalıyız ayrıntılarıyla inceleyelim.
Depremden önce ne yapmalıyız? neler yapabiliriz?
Deprem gerçekleşmeden önce alınan önlemler, deprem anını nasıl geçireceğimizi büyük bir boyutta etkiler. Alınan önlemler doğrultusunda depremi hafif bir şekilde atlatabilirsiniz. Önlemler sayesinde can kaybı gibi gerçekleşmesini istemediğimiz durumların önüne geçmiş olursunuz.
- Evinizin DASK zorunlu deprem sigortasını yaptırın. DASK evinizin deprem ve deprem kaynaklı yaşanan bütün sorunlarını güvence altına alır.
- Evinizin depreme dayanıklılığını kontrol ettirin. Depreme dayanıklı olmayan evler sadece sizi ölüme bir adım yakınlaştırır.
- Deprem anında çıkışınızı engelleme ihtimali olan eşyaları duvara ya da yere sabitleyip, kayma ihmali olan eşyaların kaymasını engelleyecek plastik tutturucular kullanınız. Kafanıza düşme ihtimali olan sizin zarar görmenizi sağlayacak her eşya için önlemler almak hayat kurtarır.
- Gaz veya elektrik kaçaklarına karşı gaz vanası ve elektrik sigortası otomatik hale getirilmelidir.
- Aile içerisinde “depreme hazırlık planı” oluşturulmalıdır. Bu planda olası afette ailenin toplanma bölgesi ve neler yapılacağına karar verilmelidir. Acil durum toplanma alanları ve bölge dışından bağlantı kurulacak biri ayarlanabilir.
- Önemli evraklar (kimlik, tapu, sigorta belgeleri, sağlık karnesi, diploma, pasaport. banka cüzdanı vb.) belirlenmeli ve su geçilmez bir poşete konmalıdır. Bu belgelerin bir örneği bölge dışındaki birine daha her duruma karşı verilmedir.
- Deprem çantası hazırlanmalı ve çanta içerisindeki ürünlerin kontrolü düzenli olarak yapılmadır.
Deprem anında yapılması gerekenler
Deprem anında bina içerisinde bulunuyorsanız, öncelikli olarak kendinizi sakin tutmanız gerekmektedir. Üzerinize düşme ihtimali olan eşyalardan kesinlikle uzak durulmalıdır. Baş, iki el arasına alınarak korunmalı ve güvenli bir bölge bulunmalıdır. Güvenli bölge bulunduktan sonra “ÇÖK,KAPAN,TUTUN”hareketi yapılmadır. Güvenli bölgenin yaşam üçgeni oluşturacak bir alanda olduğuna dikkat edilmedir. Panik yaparak merdiven, balkon, asansör gibi tehlikeli alanlara yönelmemeliyiz. Sarsıntı geçtikten sonra olası durumlara karşı elektrik ve gaz kaynakları kesilmedir.
Deprem anında açık alanda bulunuyorsanız elektrik hatları, ağaçlar ve binalardan uzak durarak, açık alanlara yöneliniz ve çömelerek etraftan gelebilecek olan tehlikelere karşı kendinizi koruyunuz. Toprak altında gelebilecek tehlikelere karşı dikkatli olunmalı ve kesinlikle deniz kenarından uzak durulmalıdır.
Deprem anında araç içerisindeyseniz, bulunduğunuz yer güvenli ise, yavaşça aracı sağa çekerek camlar kapalı bir şekilde sarsıntının geçmesini bekleyiniz. Sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidiniz. Sarsıntı sırasında tünel içerisindeyseniz araç içinden çıkarak, aracın yanında “ÇÖK,KAPAN,TUTUN” hareketini yapınız. Kapalı otoparkta olma ihtimalinize karşıda aynı şeyi yapmanız gerekir. Araç içerisinde kalmak sizi dışarıdan gelen sorunlara karşı korumak yerine daha fazla tehlikeye sokar.
Deprem anında toplu ulaşım araçlarındaysanız, direklerden tutunarak kendinizi güvene alınız ve panik yaparak araç içerisinden çıkmaya çalışmayınız. Özellikle metro gibi toplu ulaşım araçlarında elektrik ya da arka sırasından gelen aracın sizi ezme ihtimali meydana gelebilir. Tehlike geçene kadar dikkatli olunuz.
Deprem sonrasında ne yapılmalıdır?
Kapalı alandaysanız, emniyetinizden emin olunuz. Ardından çevrenizde yardıma ihtiyacı olan birileri var mı kontrol ediniz. Bulunduğunuz kapalı alanda doğalgaz kokusu var ise hemen vanayı kapatınız ve her ihtimale karşı elektrik vanalarını indiriniz. Ardından acil durum çantanızı alarak, en yakın acil durum toplanma merkezine gidiniz. Kitle iletişim araçlarıyla yapılan uyarıları dikkate alın. Artçı depremlere dikkat etmeyi unutmayınız. Büyük depremlerden sonra her zaman artçılar meydana gelir.
Açık alandaysanız, çevrenizdeki hasarlı yerler ve elektrik şebekelerinden uzak durunuz. Yakın çevrenizde yardıma ihtiyacı bulunanlar varsa onlara yardım edin. Ardından toplanma noktasına gidin. Emniyetinizden emin olduktan sonra yardıma ihtiyacı olan afetzedelere yardım edin.
Deprem sonrasında yıkıntı altında kalma gibi bir durumunuz olması ihtimaline karşı, panik durumunuzu kontrol altına almanız gerekiyor. Paniklemek sizi istenmeyen hatalara sürükleyebilir. Hareket olanağınızın olmadı yerlerde kesinlikle kendinizi zorlamayın ve ekiplerin yardıma gelmesini bekleyin. En kısa sürede size ulaşmaya çalışacaklardır. Enerjinizi olabildiğince tasarruflu kullanmanız çok önemlidir. Ellerinizi ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız, Zemine ya da herhangi bir şeye vurmak suretiyle ses çıkarmaya çalışın. Sesinizi duyurabilecek durumdaysanız, kurtarma ekiplerinize sesinizi duyurmaya çalışın. Yalnız bunu yaparken enerjinizi kontrollü harcamanız oldukça önemlidir.
Muhabir: Zeynep KAYA