Son 10 yılda çocuk istismarı vakalarının yüzde 700 oranında artış gösterdiği ülkemizde pedofilinin önemi üzerine dikkat çekmek için Tirebolu Sosyal Hizmet Merkezinde görev yapan Uzman Psikolog Aydan Kaya’yla bir görüşme gerçekleştirdik.
Günümüzde sıkça rastladığımız hatta gün geçtikçe çoğalan “pedofili” kavramını açıklayabilir misiniz?
Pedofili yetişkin bireyler tarafından belli bir olgunluğa erişmemiş veya ergenliğe girmemiş kız veya erkek çocuklarına yönelik cinsel istek duyma eğilimidir.
“Beyindeki ‘Santral Striatum’ Maddesi”
Pedofilinin belirtileri nelerdir ve kişilerin bu hastalıktan kurtulma şansı var mı?
Söylenenlere göre pedofilinin altı ay süreyle devam etmesi lazım. Zaten psikolojik rahatsızlıklarda genel olarak tanı koyabilmek için depresyondaysak bile altı ay boyunca onun devam etmesi lazım. Altı ay sonrasında ancak bu teşhis konulabiliyor. Pedofili bireylerinde de bazı kaynaklara göre beyinde bir kısım var. O kısmın adı santral striatumdaki maddedir. Orada gri bir madde var. Bu gri madde azaldığı zaman kişi pedofili hastası olur ve bu çocukluktan beri belli edilebilen bir şey. Bu bir beyin tomografisinde farkına varılabilecek bir şey.
“Çocuğun İletişimi Birden Zayıfladıysa İstismar Söz Konusu Olabilir”
Çocuğun cinsel istismara uğradığı nasıl anlaşılır?
Bu yaştan yaşa farklılık gösterebiliyor. Yani dört altı yaşta ayrı belirtiler gösteriyor, ondan sonrasında farklı belirtiler gösteriyor. Dört altı yaş bireyi düşünürsek; cinsel organını sık sık tutmaya başlarlar. Arınma ihtiyacı hissederler. Mesela kız çocuğu da erkek çocuğu da normalde günde iki defa ellerini yıkıyorsa ve zaman içinde sürekli ellerini yıkama ihtiyacı hissediyorsa cinsel istismara uğradığını öngörebiliriz. Veya çok sosyal bir çocuğunuz vardır. Normal arkadaşlık kurabilir, iletişim kurabilir. Birden bire odasına kapanan, asosyal olan, sık sık ağlayan bir bireye dönüşüyorsa istismara uğradığını düşünebiliriz.
“Çocuğun Birey Olduğunu Bilmesi Gerekiyor”
Peki, bebekler ve çocuklar aileleri tarafından nasıl korunmalı? Hangi önlemler alınmalı? Bu tip durumlarda çocuğa nasıl yaklaşılmalı?
Bir çocuğun istismara uğramasını önlemek için öncelikle çocuğun birey olduğunun farkına varması lazım. Nasıl olabilir bu? Eğer bir çocuğa sürekli; ‘Burası benim evim benim kurallarım geçerli, seni dershaneye yazdırdım, parasını ben veriyorum’ derseniz o birey artık anne babasının himayesi altında olan bir insan olduğunu düşünür. Birey olduğunu düşünmez. Bir çocuğun birey olabilmesi için onun kendi fikirlerini aile içinde rahatça söyleyebilmesi için her zaman saygı duyulmalı. Onun insan olduğu unutulmamalı. Bizim çocuğumuz, benim malım, ben doğurdum, ben yaptım, ben baktım bakış açısıyla değil de her zaman onun fikirlerine değer vererek, güvenerek onu değerli hissettirmek çocuğun aidiyet duygusunu kazanmasına sebep olur. Çocuk cinsel istismardan nasıl korunur? Bir anne çocuğun altını değiştirirken herkesin içinde değiştirmemelidir. Çocuk bunun altı aylıkken farkına varmaz. Ama on beşinci ayında bunun farkına varmaya başlar. Anne emzirirken de çocuğun temizliğini yaparken de banyosunu yaptırırken de hep birebir olmalıdır. Belli bir süre sonra eğer anne ve baba kız çocuğunu veya erkek çocuğunu banyo yaptıracaksa üzerlerinde iç çamaşırları bulunarak yaptırmalıdır. Mesela ben şey derim: Çocuğa pipi, kuku gibi kelimelerin kullanılmaması lazım. Çünkü bu kelimeler cinsel istismarı ve cinselliği masumlaştırır. Vajina ve penis kelimeleri çocuğun duymayı, anlamayı öğrendiği yaştan itibaren kullanılabilir. Bunun için on yaşı on bir yaşı beklemeye gerek yok. Bütün cinsel birlikteliklerin nasıl olduğunu, kişisel temizliğin nasıl yapılacağını açık açık çocuğa hemcinsi olan ebeveyni öğretmeli ki bunu da nasıl kollayacağını bilsin. Özellikle istismar vakaları zaten insanların tanıdıklarından geliyor. Amcası, dayısı, okuldaki öğretmeni, müdürü, okulun servis şoförü… Bu yüzden aileler tarafından kişi ayırt etmeksizin çocuğun kendisini herkese karşı koruması için mahremiyet eğitiminin verilmesi gerekiyor. Mahremiyet eğitimi nedir? Çocuğun özel bölgelerini çocuğa tanıtmak: İki bacak arası, göğüsler, dudaklar, kalça. Bunların hiç kimse tarafından ellenmemesi gerektiği öğretilmeli. Sadece sen izin verirsen doktor dokunabilir, sen izin verirsen annen baban dokunabilir ifadeleri kullanılmalı. Bunu anlatırken çok ince bir terazide anlatmak lazım. Anneler ve babalar kendilerini nasıl koruyorlarsa çocukların da kendilerini korumaları gerektiğini küçüklükten itibaren öğretmeli ki çocuk böyle bir şeye maruz kaldığı zaman bir çığlık atmayı öğrensin, iki kime başvurması gerektiğini öğrensin. Buna medyada da rastlayabiliyoruz. Peki çocuğa nasıl yaklaşılır? Ben istismar vakasını anlayabilmek için bir aile resmi çizdirerek onu yorumluyorum. Oradaki güneşi ve bulutu nasıl çizdiğini, annesine ve babasına olan uzaklığını yorumlayarak yüzde bir ihtimalle de olsa evet bu çocuk cinsel istismara uğramıştır diyorum.
Sizce pedofili kültürden kültüre ya da toplumdan topluma kısacası yaşanılan yere göre farklılık gösterir mi?
Eğer az önce bahsettiğim gibi beyindeki gri madde olmasaydı değişirdi derdim. Ama beyinle bağlantılı bir şey olduğu için bence değişmiyor. Çünkü bu insanın elinde olan bir şey değil. Direkt beyinde çıkıyor. Eğer o maddeyle ilgili bir makale okumamış olsaydım kesinlikle kültürden kültüre değişiyor. Ama şu anda öyle bir şey düşünmüyorum.
Cinsel istismarın, pedofilinin son bulması için ne önerirsiniz?
Bence hiçbir zaman son bulmayacak. Pedofili hastalarının düzeleceğini düşünmüyorum. Ben o kadar polyanna bakmıyorum dünyaya. Ama aileyle düzelebileceğini umut ediyorum.
Sosyal hizmetlerde görev yapmaktasınız. Bu tip bu durumla karşılaştığınız oldu mu?
Pedofiliyle karşılaştık. Ama tabii bu şehirlerde bu olaylar pedofili olarak tanımlanmıyor. Cinsel istismar olarak tanımlanıyor. Hakimler ve savcılar da pedofilinin ne olduğunun farkında değiller. Pedofili olarak tanımlandığında cezası farklı cinsel istismar denildiğinde çok başkadır. O kadar çok istismar var ki. Bu hep aile yakınları tarafından geliyor. Giresunlu değilim. Ama derler ya Karadeniz için yiğidin harman olduğu yer iyidir. Bizde o edayla geldik buraya ama gerçekten duydukça çok şaşırdım. Ama bütün sosyal hizmet merkezleri bu şekilde. Benim işim hep bu suça sürüklenmiş, cinsel istismara uğramış çocuklara danışmanlık yapmak. Buradaki zamanım onlarla geçiyor. Tahmin edemeyeceğiniz kadar çok var.