Görsel: https://autonomialiteraria.com.br/marco-feminista-desconto-especial/
1857’de ABD’de tekstil işçilerinin greviyle temelleri atılan 8 Mart, 1910’da Clara Zetkin’in önerisiyle resmiyet kazandı. Türkiye’de ise ilk kutlama 1921’de yapıldı. 1980 darbesiyle ülkemizde kesintiye uğrayan etkinlikler 1984’ten itibaren her sene düzenlenmeye devam ediyor.
Kadın hakları mücadelesinin en önemli günlerinden biri olarak kabul edilen 8 Mart Dünya Kadınlar Günü, kökenini 1857 yılında ABD’de gerçekleşen kadın tekstil işçilerinin grevine dayandırıyor. Kadınların çalışma koşullarının iyileştirilmesi, eşit haklar ve oy hakkı gibi taleplerini dile getirdiği bugün, zamanla küresel bir mücadele simgesi haline geldi.
Kadın işçilerin kötü çalışma koşulları, düşük ücretler ve oy hakkı için verdiği mücadeleye destek olmak isteyen Almanya Sosyal Demokrat Partisi üyesi Clara Zetkin, kadın haklarını uluslararası bir gündem haline getirmek amacıyla 1910’da Kopenhag’da düzenlenen II. Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı’nda bir öneri sundu. Zetkin, her yıl tüm ülkelerde aynı gün kadın hakları ve emek mücadelesinin anılması gerektiğini savundu.
Öneri, aralarında sendikalar, sosyalist partiler, kadın kulüpleri ve Finlandiya parlamentosuna seçilen ilk üç kadının da bulunduğu 100’den fazla kadın tarafından kabul edildi. İlk Dünya Kadınlar Günü, 1911’de Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçre’de düzenlenen mitinglerle kutlandı. Birleşmiş Milletler, 1975 yılında 8 Mart’ı resmi olarak Dünya Kadınlar Günü ilan etti.
Türkiye’de ilk 8 Mart kutlaması 1921’de yapıldı
Türkiye’de 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ilk kez 1921 yılında kutlandı. Komünist Parti üyesi Süleyman Selim’in Ankara yakınlarındaki bağında düzenlenen toplantıda, kadınlar bir araya gelerek günün önemini tartıştı. Toplantıda Şerif Manatov tarafından hazırlanan bildiri okunarak, 8 Mart’ın uluslararası kadın hakları mücadelesindeki yeri vurgulandı.
1970’li yıllarda kadın hareketlerinin güçlenmesiyle 8 Mart daha geniş çapta kutlanmaya başlandı. 1977 yılında 16 ilde, 1978 yılında ise 30’u aşkın şehirde etkinlikler düzenlendi. 1979’da ise kutlamalar yalnızca bir günle sınırlı kalmayarak farklı ülkelerden katılımcılarla birlikte bir hafta boyunca devam etti. Ancak 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası birçok toplumsal etkinlik gibi 8 Mart kutlamaları da yasaklandı. Uzun bir süre kesintiye uğrayan etkinlikler, 1984 yılından itibaren sosyalist etkiden arındırılarak yeniden düzenlenmeye başladı.
Günümüzde 8 Mart Dünya Kadınlar Günü, Türkiye’de ve dünyada kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesinin en önemli günlerinden biri olarak anılmaya devam ediyor.
Muhabir: Kübranur Hatipoğlu
Kaynak
Kadın Hareketleri ve Medya: 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün Ulusal Gazetelerde Temsili Üzerine Bir Analiz, Elif Ceyda Albayrak ve Didem Deniz Anamur, 2020
