Kadınlar için en temel ihtiyaçlardan biri olan hijyenik pedlere erişim, ekonomik zorluklar nedeniyle birçok kişi için büyük bir sorun olmaya devam ediyor. Artan hijyen ürünleri fiyatları, kadınların bu temel ihtiyaca düzenli olarak ulaşmasını zorlaştırıyor. Ancak Türkiye’de bazı belediyeler, kadınların yaşam kalitesini yükseltmek adına önemli bir adım atarak ücretsiz hijyenik ped desteği sunmaya başladı. Bu projeler, kadın sağlığını koruma, toplumsal eşitliği güçlendirme açısından büyük bir önem taşıyor.
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü tarafından, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) ve Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklerin Sona Erdirilmesi Birleşmiş Milletler Ortak Programı kapsamında yürütülen “2023 Türkiye Gençlik Araştırması”na göre Türkiye’de genç kadınların %97’si mentrüasyon sırasında hijyenik ped kullanıyor. Araştırmaya göre, genç kadınların %12’si menstrüal malzemelerinin yetersiz olduğunu, %17’si ise bu malzemeler tükendiğinde yenisini temin etme konusunda kaygı duyduğunu belirtiyor. Bu da Türkiye’deki genç kadınların yaklaşık %17’sinin regl yoksulluğu içinde olduğunu gösteriyor.
Regl yoksulluğu, regl olan kişilerin bu dönemde ihtiyaç duydukları ped ve tampon gibi menstrüel ürünlerin yanı sıra; temiz su, temiz bir tuvalet ve çöp kutusu gibi temel ihtiyaçlara erişememe sorunu.
Son yıllarda bazı büyükşehir belediyeleri de bu konuyla ilgili önemli adımlar atıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 2022 yılında başlattığı proje kapsamında, ekonomik sıkıntı yaşayan kadınlara ücretsiz hijyenik ped desteği sağlıyor. Bu pedler, sosyal yardım merkezleri ve gençlik noktalarında dağıtılarak kadınların temel hijyen ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı oluyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi ise özellikle üniversite öğrencilerinin hijyenik ürünlere ücretsiz erişimini sağlamak için projeler yürütüyor. Belediyeye bağlı yurtlar ve kayıtlı merkezlerde sunulan hijyenik ped desteği, genç kadınların eğitim hayatını kesintisiz sürdürmesine yardımcı oluyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi de sosyal destek hizmetleri kapsamında kadınlara hijyenik ped yardımı sağlarken, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi de benzer destek programlarıyla kadınların yanında yer alıyor.
Kadınların bu projelerden duyduğu memnuniyet büyük. Ekonomik koşullar nedeniyle hijyenik ped gibi temel ürünlere ulaşmakta zorlanan birçok kadın, belediyelerin sunduğu bu desteklerin hayatlarını kolaylaştırdığını belirtiyor. Kadın sağlığını destekleyen bu projelerin daha da yaygınlaşması, regl yoksulluğu ile mücadelede önemli bir adım olarak görülüyor. Hijyenik pedin lüks değil, temel bir ihtiyaç olduğu gerçeği göz önünde bulundurulduğunda, bu desteklerin sürdürülebilir olması, kadınların yaşam standartlarını yüksek tutmak adına büyük önem taşıyor.
Belediyelerin kadın sağlığını destekleyen uygulamaları ve regl yoksulluğu ile mücadelede attıkları somut adımlar umut verici. Ancak devletin de menstrüel ürünleri temel ihtiyaç olarak tanıması gerektiği gerçeği ön plana çıkıyor. 29 Mart 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5359 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile hijyenik ped ve tamponlardan alınan KDV oranının %8’e düşürülmesi, menstrüel ürünlerin ihtiyaç malzemesi olarak değerlendirilmesi adına önemli bir adım olsa da uygulamada vergi indiriminin fiyatlara yansımadığı gözlemleniyor. Bu durum, belediyelerin çabalarının yanında, devletin sağlık ve sosyal politika kapsamında daha kapsamlı ve sürdürülebilir düzenlemeler yapması gerekliliğini bir kez daha ortaya koyuyor.
Muhabir: Elif Naz Arabacı
